Mesleği uğruna 56 yıl kadın olduğunu gizledi, sırrı ölünce ortaya çıktı.
1856 yılında kayıtlara ilk kadın doktor olarak geçen, Elizabeth Garrett’ten tam yarım yüz yıl önce, bir başka kadın, Margaret Ann Bulkley, doktorluk mesleğini başarı ile yerine getiriyor, tıp dünyasına önemli katkılar sağlıyordu. Maalesef ki Bulkley’in, 19. Yüzyılın başında bunu kadın kimliği ile yapmasına imkan yoktu. Toplumun kısıtlayıcı ve adaletsiz yaklaşımını aşmak için adını değiştirdi, erkek kılığına girdi. Üstelik mesleğini İngiliz Ordusunda icra etti. Öldüğünde kadın olduğu anlaşıldı. Ordu, doktorun sırrının açıklanmasını yasakladı. 100 yıl boyunca Margaret Ann Bulkley’in hikayesi gizli kaldı.
Margaret Ann Bulkley nasıl Dr James Barry oldu?
1789 yılında İrlanda’nın Cork kentinde, bir bakkalın kızı olarak dünyaya gelen Margaret Ann Bulkley, sosyal ve dışa dönük bir çocuktu. 14 yaşına geldiğinde, maddi güçlükler, babasının borçları nedeni ile hapse düşmesine, Margaret ve annesinin de Londra’da yaşayan amcasının evine sığınmak zorunda kalmasına neden oldu.
Margaret, Londra’da amcası James Barry sayesinde, elit bir sosyal çevre ile tanışma fırsatı yakaladı. Margaret’ın sosyal statüsü, bu elit çevreden biri ile evlenmesine engeldi. Fakat aile, bu elit çevrenin desteği ile zeki kızları Margaret’ın öğretmen olabileceği umudunu taşıyor ve onu bu yönde yüreklendiriyorlardı.
Margaret, bu elit çevrede, devrimci Venezuela generali Francisco Miranda ile tanıştı. Bu tanışma Margaret’ın yaşamında dönüm noktası oldu. Birlikte yaptıkları plana göre, Margaret cinsiyetini gizleyerek tıp eğitimi alacak, mezun olduktan sonra Venezuela’da mesleğini icra edecekti.
1806 yılında Margaret, vefat eden amcasının adını ve miras bıraktığı parayı alarak, Edinburgh Üniversitesi’ne girdi. Ancak mezun olduğunda, Miranda ile yaptıkları planı hayata geçiremediler. Zira, 1812 yazında devrim engellenmiş ve Miranda, İspanyollar tarafından hapsedilmişti. Margaret, kadın kimliğini gizleyerek yaşamına Dr. Barry olarak devam etmeyi seçti.
1813 yılında hekim olarak, İngiliz Ordusuna katıldı. 1815 yılında Güney Afrika’daki İngiliz sömürge birliğine, atandı.
Barry’nin yaşam stili ile dikkat çekiyordu. Vejeteryandı. Sütünü içtiği bir keçisi ve adı Psyche olan küçük bir köpeği vardı. Gittiği her yere çok güvendiği yardımcısı Danzer’i de götürüyordu. (Danzer Barry’nin 50 yıl boyunca yanında kaldı.) Her sabah Danzer, Barry’e 6 küçük havlu verirdi. Barry bu havluları, kıvrımlı hatlarını yok etmek için vücuduna sarar ve omuzlarını daha geniş göstermesi için vatka gibi omuzlarına yerleştirirdi.
Titiz ve zor beğenen mizacından kaynaklı problemler yaşıyordu. Sinirli doktorun reformcu hemşire, Florence Nightingale ile sorunlar yaşadığı bilinmektedir.
Öfkeli mizacına karşın, Barry hastalarını destekler ve onlarla yakın ilişki kurardı. Hatta başarılı sezaryan opreasyonu sonrasında, doğan bebeğe ailenin, James adını verdiği, doktorun da bebeğin vaftiz babası olduğu bilinmektedir.
Cape Town valisi Lord Charles Somerset ile Barry’nin özel bir ilişkisi vardı. Lord Charles hastalandığında, Barry onun tedavisi ile yakından ilgilenmişti. Bu yakın ilişki, bir çok dedikoduya neden olmuştur. Hatta Lord Charles’in Barry’nin gerçek cinsiyetini bildiği ve ikisinin sevgili olduğu söylendi.
1857 yılında görev yaptığı Kanada’da rahatsızlanan Barry, Londra’ya geri döndü. 25 Temmuz 1865 yılında, 76 yaşında öldü. Barry’nin son isteği, üzerindeki kıyafetlerle hızlıca gömülmekti. Ancak son isteği yerine getirilmedi, ölümünden sonra, doktorun aslında kadın olduğu, hatta vücudunda doğum yaptığına dair izler taşıdığı anlaşıldı.
Askeri kurumlar, Barry’nin cinsiyetini fark etmeyerek, yaklaşık yarım yüz yıl boyunca bir kadını görevlendirdiklerini anlayınca, büyük utanç duydular ve konu ile ilgili belgelerin açıklanmasını 100 yıl boyunca yasakladılar.
Doktorun hikayesi, 1958 de İngiliz Deniz Harp Dairesi Arşivlerinde inceleme yapan Isobel Rae tarafından açığa çıkarılmıştır. İlk biyografi Rae tarafından kaleme alınmış, biyografiyi makaleler, kitaplar hatta bir film takip etmiştir.
Serdar Özbostanlıoğlu
